Fragmenty książki „Terapia Pożywieniem” Joerg Kastner.
Podstawowe zalecenia dietetyki chińskiej
Droga do zdrowych nawyków żywieniowych
Opierając się na obserwacjach i doświadczeniach zdobytych przez wieki, dietetycy chińscy wprowadzili wiele wartościowych, praktycznych zaleceń dotyczących zdrowej, holistycznej diety.
Dietetyka chińska kładzie nacisk nie tylko na właściwy wybór produktów spożywczych i metod ich przygotowania, ale również nawyki żywieniowe oraz zdrowe podejście do jedzenia przez całe życie.
Wewnętrzna postawa i otoczenie
Jedzenie z radością i w rozluźnionej atmosferze
Jedzenie z przyjemnością i radością, w rozluźnionej atmosferze oraz bez pośpiechu i pochodzących z zewnątrz zakłóceń stwarza właściwe warunki do dobrej regeneracji qi poprzez pożywienie. Pozytywne uczucia i nastroje generalnie wspierają dobry przepływ qi. Podczas posiłków umożliwiają swobodny przepływ qi żołądka i śledziony, co pozwala na pozbawione zakłóceń przetwarzanie pożywienia i efektywne wchłanianie przez ciało qi z tego, co jemy.
Z drugiej strony, wyczerpujące rozmowy, dyskusje i rozpraszanie się (TV, radio, czytanie) obciąża żołądek i śledzionę, które są szczególnie wrażliwe na stany napięcia emocjonalnego, takie jak rozpamiętywanie, martwienie się, złość i strach. Negatywne emocje blokują i osłabiają qi narządów trawiennych, co skutkuje utrat1) apetytu, odbijaniem się, cofaniem treści pokarmowej i bólem żołądka. Wyrażenia: „Żołądek mi się przewraca”; „To zepsuło mi apetyt”; „Wieści sprawiły, że jedzenie stanęło mi w gardle” są popularnymi sposobami na opisanie tych jakże powszechnych sytuacji.
Ciągłe narażanie na stres systemu żołądka/śledziony może wywołać poważne zaburzenia odżywiania i problemy trawienne, jak otyłość, bulimia, anoreksja, lub wrzody żołądka.
- Klasyczne teksty zalecają:
„Kiedy jesteś zły, łatwo jest połknąć jedzeniem ale trudno strawić. Kiedy smutny, trudno jest i połknąć i strawić pożywienie. Kiedy doświadczasz silnych emocji, zaleca się przełożenie czynności jedzenia, aż znikną. Posiłki powinny być zawsze spożywanie o właściwych porach. To sprawia, że łatwiej je strawić. Znacznie lepiej jest odłożyć posiłek na później, niż spożyć go zbyt wcześnie i spowodować kłopoty z trawieniem. Podczas gdy dobre trawienie uwalnia człowieka od zmartwień, złe przysparza dodatkowych problemów. Nie zaleca się jedzenia, kiedy buzują silne emocje”.
Dobrze przeżute jedzenie wzmacnia qi śledziony, szybciej zaspokaja głód i przeciwdziała otyłości.
Wskazówka
Chińscy lekarze zalecają przeżuwanie każdego kęsa 10-15 razy przed przełknięciem. Zapobiega to problemom z wagą.
„Przestań jeść, kiedy smakuje najlepiej” – to podstawowa zasada pozwalająca określić właściwą ilość pożywienia. Po jedzeniu nie powinny się pojawić ospałość i uczucie ciężkości. Po zbyt obfitym posiłku qi i krew przekazane zostają do środkowego ogrzewacz, żeby radzić sobie z „nadmiarem”. Początkowo skutkuje to wzdęciami i sennością, a w przypadku powtarzającego się obciążania układu pokarmowego osłabione zostają narządy trawienne, co wywołuje zaburzenia związane z wilgocią śluzem.
Zalecenia ogólne
Metody gotowania
Dietetyka chińska zaleca, aby zawsze „odblokować” produkty spożywcze poprzez użycie właściwych dla nich metod przygotowania, żeby uczynić je lepiej przyswajalnymi i łatwiejszymi do strawienia do organizmu. Chronić to będzie qi środkowego ogrzewacza i pozwalać na bardziej efektywną transformację qi z pożywienia.
Wskazówka
Zboża, najlepiej świeżo zmielone pełne ziarna, zawsze należy poddać obróbce termicznej (gotowanie, duszenie, gotowanie na parze)
! Tradycyjna medycyna chińska (TCM) zaleca, w przeciwieństwie do niektórych wytycznych zawodnikach, aby surowe produkty, owoce, a zwłaszcza owoce tropikalne, spożywać z umiarem. Z wyjątkiem fazy yang lata lub specyficznych wskazań dietetycznych, tego rodzaju produkty są energetycznie zbyt wychładzające dla większości mieszkańców północnej szerokości geograficznej i spożywane w nadmiarze mogą prowadzić do niedoboru w środkowym ogrzewaczu.
Powszechne syndromy
Niedobór Qi śledziony/trzustki, niedobór yang śledziony/trzustki, dolegliwości związane ze śluzem.
Ilość jedzenia
50-80%: ziarna – stanowią główną część zdrowej żywności w dietetyce chińskiej, na przykład kukurydza, jęczmień, proso, owies, ryż, orkisz, pszenica.
30-40% gotowane warzyw, na przykład marchew, ziemniak, fenkuł, fasola, kapusta, rośliny strączkowe (groch i soczewica).
5%: mięso, na przykład wołowina, jagnięcina, dziczyzna oraz drób. Lepszym wyborem dla osób zaśluzowanych stanowią ryby ponieważ są łatwiejsze do strawienia, i wytwarzają mniej wilgoci.
5%: surowe produkty, sałatki, owoce powinny stanowić jedynie małą część całodniowej diety: większą w okresie lata
TCM zaleca, aby podczas posiłków niewielkie ilości płynów, ich nadmiar zmniejsza bowiem ogień trawienny żołądka. Główna część codziennej porcji płynów powinna być przyjmowana między posiłkami.
Jakość jedzenia
Świeże, niezanieczyszczone, rosnące i uprawiane w naturalnych warunkach produkty uważane są za najbardziej wartościowe według TCM. Świeże produkty są najlepsze ponieważ zawierają najwięcej qi i optymalnie przenoszą swoje działanie termiczne na organizm.
Przemysłowe metody przetwarzania i większość konserwantów denaturują ( zmieniają naturę) qi, co obniża jakość pożywienia. W dietetyce chińskiej takie produkty spożywcze mają słabe lub „puste” qi i niższą wartość energetyczną.
UNIKAJ
- Produktów zanieczyszczonych
- Wysoko przetworzonego i zdenaturowanego pożywienia
- Dodatków spożywczych
- Rafinowanego cukru i słodzików
- Mrożonek
- Używania mikrofalówki
Wskazówka
Rafinowany cukier powinien być zastąpiony naturalnymi substancjami słodzącymi, takimi jak nieoczyszczony cukier trzcinowy, miód, syrop klonowy, ksylitol.
Smak
„Wewnętrzny głos” organizmu często instynktownie podpowiada, który smak ma dla niego szczególne znaczenie. Częścią zrównoważonego stylu życia jest stosowanie się do tej wskazówki bez wahania.
Przykład
Silna potrzeba jedzenia słodkiego ma sens w czasie wyczerpującej pracy umysłowej albo znacznego wysiłku fizycznego, jako że smak słodki posiada najsilniejsze działanie wzmacniające i najszybciej regeneruje qi. Jednakże preferowanie tylko jednego smaku przez dłuższy czas wskazuje na obecność potencjalnego zaburzenia energetycznego w organizmie. Na przykład jeśli pacjent miesiącami, a nawet latami, preferuje smak słodki, może to świadczyć o zaburzeniu harmonii w przemianie ziemi, odzwierciedlając ukrytą dolegliwość w systemach narządów żołądka i śledziony/trzustki.
Energetyczna jakość termiczna
Produkty o zróżnicowanej naturze termicznej powinny mieć pierwszeństwo w codziennej diecie; neutralne, ciepłe lub chłodne, w zależności od pory dnia, pory roku, czynników bioklimatycznych i konstytucji.
Ostre, ogrzewające przyprawy i zioła mogą być używane w dużych ilościach, żeby wspierać system żołądka/śledziony, trzustki w ich funkcjach trawiennych. Łączenie energetycznie zimnych i chłodnych składników z produktami rozgrzewającymi działa bardzo dobroczynnie, na przykład sałatka z pomidorów z serem feta, ostrymi papryczkami i czosnkiem.
Gorące i zimne produkty spożywcze stanowią rodzaj ekstremum pod względem termicznym i powinny być stosowane raczej oszczędnie, chyba że używane są do leczenia początkowych lub już istniejących wzorców dysharmonii.
Przykład
Nagła zmiana pogody, patogenny czynnik zimnego wiatru.
Objawy
Początki przeziębienia z dreszczami, awersją do zimna, kichaniem. Zimne kończyny potrzebują energii yang, żeby bronić się przed zewnętrznych patogennym zimnem; yang pomaga też przetransportować qi obronne do powierzchni.
Terapia pożywieniem
W takich okolicznościach należy używać ostrych przypraw (takich jak imbir, czosnek chili, cynamon, pieprz), pić gorącą herbatę z rozgrzewającymi przyprawami, grzane wino i przyprawione na ostro zupy.
Nadmierne stosowanie dwóch energetycznych skrajności, gorącego i zimnego, nie jest zalecane, jako że mogą one łatwo doprowadzić do pojawienia się patologicznych wzorców dysharmonii yin lub yang.
Szczególne znaczenie przemiany ziemi
„Wzmacnianie wewnętrznego środka”
Przemiana ziemi oraz systemy żołądka i śledziony/trzustki (środkowy ogrzewacz) mają kluczowe znaczenie w dietetyce chińskiej.
Ziemia jest yin, odżywia esencję, jako rdzeń reprezentuje wewnętrzną równowagę, stabilność i wewnętrzny środek. Środkowy ogrzewacz odżywia yin. Rozwija nabyte qi i yang oraz jest odpowiedzialny za przyjmowanie przetwarzanie i trawienie pożywienia. Zgodnie z TCM znaczna część (około 70%) pourodzeniowego, odnawialnego qi pochodzi z qi pożywienia (gu qi)
Li Gao, słynny chiński nauczyciel żyjący w okresie panowania dynastii Song (960-1280), podkreślał szczególny status środkowego ogrzewacza i był założycielem szkoły „wzmacniania środka”. Skupiała się ona przede wszystkim na zapobieganiu zaburzeniom, diagnostyce i terapii środkowego ogrzewacza.
W czasie panowania dynastii Ming (1368-1644) powstało następujące powiedzenie: „Znajomość tego, jak leczyć środek jest wiedzą na temat tego, jak przywrócić równowagę wszystkim systemom.
Każda terapia zaczynała się od „wzmocnienia wewnętrznego środka” konsekwentnego wspierania oraz ochrony systemów żołądka i śledziony/trzustki, głównie poprzez terapię pożywieniem.
Wielu lekarzy uważało, że tylko wtedy kiedy środkowy ogrzewacz jest w stanie równowagi, ciało może wytworzyć wystarczającą ilość qi, krwi i płynów ciała. To tworzyło podstawę dla stosowania kolejnych rodzajów terapii, takich jak akupunktura.
Lekarz Sun Si Miao stwierdził w swoim klasycznych tekstach „Kiedy leczymy chorobę, pierwszym krokiem powinna być terapia dietą. Dopiero gdy to nie skutkuje, należy spróbować leczyć lekarstwami”. I dalej: „Bez wiedzy na temat właściwej diety prawie niemożliwe jest cieszenie się dobrym zdrowiem”
Stwierdzenia te jeszcze raz wskazują na wagę codziennego wzmacniania funkcji środkowego ogrzewacza poprzez właściwą dietę w celu zbudowania wystarczającej ilości qi z pożywienia, żeby optymalnie regenerować całościowe qi nabyte ciała.
Jeśli system ten jest osłabiony (niedobór qi żołądka albo niedobór qi lub yang śledziony/trzustki), w ciele z pewnością dojdzie najpierw do ostrego, a potem przewlekłego niedoboru qi lub yang.
Do codziennego wzmacniania qi i yang żołądka oraz śledziony najbardziej wskazane będzie pożywienie ciepłe i neutralne z przemiany ziemi, posiadające jakości smaku słodkiego i ruchu wznoszącego.
Jedzenie wzmacniające środkowy ogrzewacz:
Produkty z przemiany ziemi
Zboża: Proso, kukurydza, owies, ryż
Warzywa: Marchew, ziemniaki, bataty kapusta (wszystkie rodzaje) , fenkuł, groszek zielony, dynia, soja
Mięso: Wołowina, cielęcina, drób, jagnięcina, koźlina, dziczyzna
Ryby: Okoń, Karp, Śledź, Makrela, Sardynka
Produkty surowe: słodkie jabłka, daktyle, figi, winogrono,
Wskazówka
Aperitify albo likiery ziołowe (np. anyżowy) w których łączy się działanie rozgrzewające wysokoprocentowych napojów alkoholowych i rozgrzewających ziół, przed posiłkiem lub po nim, są lekarstwem wspierającym system żołądka i śledziony/trzustki.
Śledziona odpowiada za produkcję qi, żołądek natomiast za produkcję płynów ciała. Należy go wspierać poprzez pożywienie nawilżające, ochładzające które charakteryzuje ruch zsyłający
Unikaj
- Pożywienia o chłodnej lub zimnej naturze termicznej ; zbyt dużej ilości produktów surowych, owoców cytrusowych sałat lub owoców; zbytnio ochładzają one ciało oraz osłabiają qi i yang, szczególnie qi żołądka i śledziony.
- Nadmiernej ilości produktów mlecznych; są one energetycznie ochładzające oraz powodują powstanie wilgoci i śluzu.
- Nadmiaru słodyczy, „ ciężkiego” lub tłustego jedzenia; osłabiają qi śledziony i powodują powstanie wilgoci i śluzu.
! Pożywienie, które energetycznie jest zbyt chłodne, podobnie jak produkty mrożone w znaczącym stopniu ochładza ogień trawienny żołądka. Zimno blokuje przepływ qi i powoduje stagnację pożywienia, co skutkuje wznoszeniem się qi żołądka, czyli ruchem przeciwnym do prawidłowego. Objawy: mdłości, wymioty, wzdęcia, gazy. Nadużywanie pożywienia, które jest zbyt „zimne”, stale będzie osłabiać qi i yang żołądka oraz śledziony, przez co pojawiają się takie objawy jak: utrata apetytu, przewlekłe zmęczenie, luźny stolec, lekkie dreszcze, zimne dłonie i stopy.
W przypadku przewlekłego wychłodzenia środkowego ogrzewacza (nadmiar produktów mlecznych lub surowych) dolny ogrzewacz zmuszany będzie do wytwarzania większej ilości ciepła. Jeśli sytuacja ta będzie się przedłużać, może osłabić ogień nerek i prowadzić do niedoboru yang nerek.
Produkty wspierające yang śledziony: Okoń, wołowina, marchew, różnego rodzaju kapusty, rak, kukurydza, fenkuł, ziemniak, drób, owies, soja, dziczyzna
Produkty wspierające yin żołądka: Wszelkiego rodzaju kapusty, ser, kaczka, bakłażan gęś, mleko, wieprzowina, ziemniak, ryż, tofu, pomidor, pszenica
Odżywianie i rytmy codzienne
Klasyczne teksty zalecają: „Posiłki powinny być zawsze przyjmowane w odpowiednim czasie. To sprawia że łatwiej można je strawić”. I dalej: „Yang qi nasila się około południa, a jest słabsze o zachodzie słońca. Dlatego jedz obfite śniadania, mały obiad i skromny posiłek wieczorem oraz w nocy.
Codziennie powinno się spożywać trzy główne posiłki, mniej więcej ostałych porach, uzupełniając je dwoma mniejszymi (przekąskami), na przykład około 11:00 i 16:00.
Śniadanie
Jako, że żołądek posiada optymalność trawienia między 7:00 a 9:00, posiłek poranny powinien być pożywny i wzmacniający.
Dobre śniadanie wzmacnia qi i yang żołądka oraz śledziony na cały dzień. Wskazane są produkty energetycznie rozgrzewające, przygotowane za pomocą ogrzewających metod gotowania, które wzmacniają ciało i zapobiegają powstawaniu wilgoci.
Zalecane
Optymalnie, dzień należy zacząć od gotowanego (ciepłego) kleiku na bazie zbóż, najpiej świeżo mielonych zwłaszcza prosa, kukurydzy albo bardziej rozgrzewającego owsa (np. owsianka). Latem zaleca się nieco chłodniejszą pszenicę. Kleik można łączyć z orzechami, nasionami i/lub niewielką ilością sezonowych owoców. Jeśli potrzeba, można go lekko posłodzić, żeby poprawić smak, używając miodu lub marmolady albo innych substancji słodzących wymienionych wcześniej. Czarna herbata lub kawa, obie w umiarkowanej ilości, są właściwymi napojami na czas poranny, pomagającymi wzmocnić yang.
Unikaj
Energetycznie zimnych i wytwarzających wilgoć produktów, które tłumią rozprzestrzenianie się porannego yang i osłabiają ogień trawienny na przykład owoców, soków owocowych, surowych produktów, nadmiernej ilości produktów mlecznych.
Uwaga: w małych ilościach dopuszczalne są produkty mleczne, jeśli qi śledziony jest w dobrym stanie. W innym przypadku są one energetycznie zbyt zimne i mogą łatwo prowadzić do powstania wilgoci i śluzu.
Obiad
Najlepiej, żeby był pożywnym, ciepłym posiłkiem, który wzmacnia środkowy ogrzewacz. Zaleca się rozgrzewające zboża i warzywa, podobnie jak ryby, drób, trochę chudego mięsa i sałaty.
Wskazówka
Dobry posiłek nie obciąży organizmu ani nie wywoła senności. Należy unikać pożywienia tłustego, oleistego, produktów, produktów które są zimne, albo zbyt obfitych posiłków. Produkują one wilgoć w organizmie, spowalniają przepływ qi i wywołują zmęczenie oraz senność.
Posiłek wieczorny/kolacja
Wieczorem zmniejsza się poziom yang oraz zdolności trawienne, natomiast zwiększa yin.
Posiłek wieczorny powinien być mały i wspierać wzrastanie yin, może to być na przykład danie złożone z ciepłych zbóż i warzyw, można też dodać mięso, umiarkowaną ilość produktów mlecznych lub sojowych oraz niewielką ilość piwa.
Unikaj
Energetycznie gorącego, pobudzającego pożywienia, na przykład ostro przyprawionych potraw.
Wskazówka
Obfity posiłek wieczorem obciąża qi żołądka i śledziony, słabszej o tej porze. Często skutkuje to przybieraniem na wadze, mdłościami, wzdęciami i zaburzeniami snu. Osoby mające problemy z wagą nie powinny jeść po 18:00 kiedy narządu trawienne mają najniższy poziom energetyczny.
Odżywianie i rytmy pór roku
Wiele procesów wewnętrznych podąża za zewnętrznymi zmianami związanymi z porami roku. Kształtując właściwe nawyki żywieniowe i wybierając produkty pozostające w zgodzie z daną porą roku możemy zintegrować się z owymi rytmami w naturalny sposób. Z punktu widzenia medycyny chińskiej ma to dobroczynny wpływ na wspieranie naturalnego przepływu qi, kompensowanie oddziaływania pogody i zapobieganie potencjalnemu rozwojowi dolegliwości.
Wskazówka
Dobrze jest wybierać produkty, które występują lokalnie i sezonowo.
Wiosna
To pora roku, w której zaczyna się małe yang i która charakteryzuje się wzrostem, ruchem oraz ekspansją. Qi ciała po okresie zimowym ponownie przepływa z mocą szuka możliwości swobodnego rozprzestrzeniania się. Pożywienie podczas tej pory roku powinno wzmacniać qi, pozwalać mu swobodnie się przemieszczać oraz wspierać funkcje śledziony i wątroby.
Produkty zalecane na wiosnę
- Lekko ogrzewające pożywienie o jakości ruchu wznoszącego: fenkuł, ryż, gryka; można używać również ostrych przypraw (czosnek, papryka, imbir) w przypadku nagromadzonej wilgoci będącej pozostałością po odżywianiu w zimniejszych miesiącach.
- Smak kwaśny ponieważ stabilizuje yin wątroby i reguluje wznoszące się yang wątroby
- Pożywienie należące do przemiany drzewa, o zielonym kolorze i neutralnej, chłodnej lub ciepłej energii: zielona herbata, szpinak, seler, nieco więcej produktów surowych i kiełków.
Wiosną wiatr jest często dominującym czynnikiem pogodowym i jako patogen pochodzący z zewnątrz wywołuje nawracające dolegliwości, takie jak przeziębienie, grypa. Jego wpływ można zrównoważyć za pomocą łagodnie ostrego smaku, który mają na przykład cebula dymka i imbir.
Unikaj
Energetycznie gorącego i tłustego pożywienia oraz nadmiaru smaku kwaśnego ponieważ blokują one qi wątroby.
Lato (gorąca pora roku)
Lato jest porą wielkiego yang i związane jest z przemianą ognia i gorącem (określanym jako gorąco lata). Gorąco wyczerpuje płyny ciała i uszkadza yin. W tym czasie zaleca się przyjmowanie pożywienia przede wszystkim chłodnego, nawilżającego (produkty typu yin), żeby rozproszyć gorąco i odbudować płyny ciała. Przemianie ognia przypisany jest smak gorzki, dlatego latem zaleca się spożywanie umiarkowanej ilości produktów o tym smaku i ochładzającej lub zimnej naturze termicznej.
Produkty zalecane na lato
- Owoce lub soki owocowe: jabłko, gruszka, cytryna, pomarańcza, mandarynka, melon kiwi, ananas,
- Produkty ochładzające: cykoria, ogórek, pomidor, szpinak, sałatki, jogurt, pszenica, jęczmień, zielona herbata, woda mineralna, piwo pszeniczne, omułek, królik.
Wskazówka
Chińczycy od wieków zalecali zieloną herbatę, jako idealny napój podczas gorącego lata. „Rozprasza gorąco lata i potrafi usunąć toksyny, ochłodzić ogień serca, uspokoić umysł, usunąć gorąco z wątroby i pęcherzyka żółciowego oraz przynieść ulgę żołądkowi i płucom”.
Unikaj Osuszających i energetycznie gorących produktów, takich jak kawa (!) i ostre przyprawy, lodowato zimnych produktów i napojów oraz lodów, ponieważ mogą gwałtownie zablokować energię trawienną żołądka.
Z punktu widzenia medycyny chińskiej dzieci mają fizjologicznie słaby środkowy ogrzewacz do wieku około ośmiu lat. Pozostają wrażliwe szczególnie na zimne pokarmy i napoje.
Objawy
Nagła biegunka i wymioty, latem często po zbyt długim pływaniu (zimno z zewnątrz) w połączeniu ze spożywaniem lodów i piciem zimnych napojów.
Terapia pożywieniem: Herbata z kopru włoskiego
Jesień
Jesień charakteryzuje zewnętrzne zamieranie natury oraz, w wielu strefach klimatycznych, suchość i ochłodzenie. Naturalny wzorzec ruchu przypisany jesieni to ukierunkowanie do środka. Energia yang maleje, pojawia się małe yin, a energia ciała gromadzi się w środku. Produkty cechujące się ruchem opadającym i smakiem kwaśnym (jabłko) wspierają „wewnętrzne” opanowanie i pogodę ducha.
Pożywienie zalecane na jesień
Łagodnie ostre i ogrzewające produkty, które kompensować będą pojawienie się zewnętrznego zimna, na przykład owies, proso, kukurydza, ryż, marchew, por, rzodkiew, kalafior, wołowina, jagnięcina. W przypadku wewnętrznego zimna, dreszczy i początków przeziębienia smak ostry takich produktów jak czosnek, cynamon , chili, imbir i cebula stymuluje krążenie qi i szybko przekazuje energię obronną do powierzchni.
W przypadku wpływu zewnętrznej wilgoci należy używać ciepłych osuszających produktów, żeby wspierać środkowy ogrzewacz (proso, ryż) oraz płuca (ostre przyprawy, aby usunąć zaburzenia związane z wilgocią i śluzem). Jeśli dominującym czynnikiem patogennym jest suchość należy używać produktów nawilżających (gruszka, kompoty z gruszek, tofu, orzeszki ziemne).
Unikaj
Tłustych oleistych potraw oraz chłodnych lub zimnych termicznie produktów mlecznych, które obciążają śledzionę i powodują powstanie dolegliwości związanych z wilgocią i śluzem (zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok), zwłaszcza podczas wilgotnej pogody.
Zima (zimna pora roku)
To okres, kiedy wielkie yin gromadzi i ukrywa qi w głębszych warstwach, co sprawia, że ciało jest bardziej narażone na dolegliwości związane z wpływem zimna. Podczas zimniejszych miesięcy istotna jest ciepła, wzmacniająca dieta z ostrymi i słodkimi przyprawami, które budują i poruszają qi oraz chronią przed zastojem z powodu zimna.
Pożywienie zalecane na zimę
Ciepłe posiłki, które wzmacniają qi, yang i krew: jagnięcina, sarnina, dziczyzna, wołowina, drób (kaczka), gulasze warzywno-mięsne; również winogrona i czerwone wino.
Dieta w czasie zimnej pory roku powinna mieć na celu wzmocnienie yang nerek i śledziony za pomocą jagnięciny, sarniny, krewetek, wysokoprocentowych napojów alkoholowych, ostrych przypraw, nasion anyżu (anyż gwiaździsty), goździków, herbaty z przyprawami, fenkułu, por, orzechów włoskich, kasztanów, czarnego sezamu, ostryg.
Najlepszym okresem, żeby odbudować qi i krew za pomocą słodkiej diety jest koniec zimy.
Li Shi Chin, żyjący w okresie dynastii Ming, zalecał umiarkowane, ale regularne spożywanie alkoholu. Napije alkoholowe mają gorzki i ostry smak oraz gorącą naturę termiczną. Jeśli alkohol jest spożywany regularnie i we właściwej ilości, reguluje przepływ krwi, wspiera krążenie qi, stymuluje umysł i rozgrzewa ciało”.
! Słowo przestrogi: „Wszystkie dobre rzeczy należy stosować z umiarem”
Unikaj
Nadmiaru energetycznie gorącego, ciepłego i ostrego pożywienia, ponieważ wysusz płyny ciała, osłabia yin i nasila dolegliwości związane z nadmiarem yang.
Odżywianie i czynniki patogenne
Czynniki patogenne, do których należą gorąco, zimno, wilgoć, suchość i wiatr, mają znaczący wpływ na organizm. Terapia pożywieniem może usunąć szkodliwe skutki zewnętrznych wpływów klimatycznych, podobnie jak patologicznych stanów wewnętrznych. Gwałtowne zmiany pogodowe często wymagają szybkich i elastycznych zmian w diecie.
Zimno
Kiedy organizm dotknięty jest wpływem zimna, powinien zostać zasilony odpowiednią dawką energii yang poprzez dostarczenie mu energetycznie gorącego i ciepłego pożywienia. Zalecane są przede wszystkim smaki ostry i słodki , a także wzmacniające posiłki.
Terapia pożywieniem
Ostre przyprawy, takie jak chili, imbir, cynamon, czosnek, anyż gwiaździsty, goździki, cebula, por, szczypiorek, kolendra. Również wysokoprocentowe napoje alkoholowe, grzane wino, gotowanie z dodatkiem alkoholu, herbata z przyprawami, owies, fenkuł jagnięcina, sarnina.
Gorąco
Gorąco wymaga zrównoważenia poprzez spożywanie energetycznie ochładzającego i zimnego pożywienia, a także gorzkiego i kwaśnego smaku. W przypadku odwodnienia i zewnętrznej suchości powinniśmy wybierać pożywienie o działaniu nawilżającym.
Terapia pożywieniem
Ochładzające owoce, jak ananas, mandaryna, melon, pomarańcza, cytryna, kiwi, ochładzające warzywa, pomidor, ogórek, szpinak. Również sałatki, kiełki fasoli jogurt, pszenica, jęczmień, zielona herbata. Woda mineralna, piwo pszeniczne.
Wilgoć
Wilgoć wymaga pożywienia ogrzewającego, osuszającego i transformującego wilgoć, ponieważ wzmacnia ono śledzionę . Zalecane smaki to gorzki ogrzewający słodki ogrzewający oraz ostry ogrzewający.
Terapia pożywieniem
Proso, ryż, amarantus, gruszka, czereśnie, winogrona i rozgrzewające przyprawy, na przykład imbir (w umiarkowanej ilości)
Unikaj
Tłustego, oleistego pożywienia, nadmiernie słodkich produktów, tłustych mięs, wieprzowiny, bananów, cukru, zbyt dużej ilości produktów mlecznych.
Uwaga: Długo utrzymująca się wilgoć może prowadzić do powstawania śluzu. Dlatego potrzebne jest w tym wypadku pożywienie o jakości osuszającej, takie jak proso, cykoria oraz smak gorzki ogrzewający, słodki, neutralny lub słodki ciepły. Umiarkowana ilość smaku ostrego może rozproszyć zastój śluzu. W przypadku zaburzeń związanych ze śluzem należy unikać tłustych oleistych potraw, jak również pożywienia o zbyt gorącej naturze termicznej. Trzeba też ograniczyć spożywanie pokarmów wytwarzających śluz, na przykład produktów mlecznych, bananów.
Suchość
Suchość wymaga pożywienia wspierającego wytwarzanie płynów, nawilżającego: odświeżających warzyw, soków owocowych i warzywnych, a także sałatek.
Terapia pożywieniem
Gruszka, melon, pomidor, banan, winogrono, pszenica, orzeszki ziemne, orzeszki piniowe, produkty sojowe, produkty mleczne, wieprzowina.
Zewnętrzny wiatr
Zewnętrzny wiatr często spełnia funkcję nośnika dla takich czynników pogodowych jak zimno i gorąco.
Zimny wiatr
Terapia pożywieniem
Ostre przyprawy, jak chili, imbir, cynamon, czosnek, cebula dymka.
Gorący wiatr
Terapia pożywieniem
Bakłażan, zielona herbata, arbuz, herbata z rumianku.
Wewnętrzny wiatr
Wewnętrzny wiatr ma wyraźny charakter yang, wywołuje takie objawy, jak: zawroty głowy, drżenie, spazmy, zaburzenia wzroku.
Terapia pożywieniem
Unikać wszelkiego pożywienia, które porusza qi.
Wskazane: Bakłażan, seler, jadalne kasztany, nasiona słonecznika, banan, szczupak, okoń, królik.
Odżywianie i cykl życia ludzkiego
Dzieci i młodzież
Dzieci od wczesnych lat powinny być zapoznawane z dobrymi nawykami żywieniowymi. Odpowiednia dieta, która rozwija ciało i umysł, ma ogromne znaczenie dla ich zdrowia w późniejszym życiu. Priorytetem jest wzmacnianie środkowego ogrzewacza, dlatego że u dzieci nie jest on w pełni rozwinięty. Idealne dla nich jest pożywienie o smaku słodkim, o jakości termicznej neutralnej lub ogrzewającej.
Terapia pożywieniem dla dzieci
Proso, ryż, jęczmień, marchew, fenkuł, jabłko, miód, rodzynki, drób, wołowina, ziemniaki, winogrona, herbata z kopru włoskiego.
Dzieci w sposób naturalny pożądają słodkiego pożywienia i potrzebują „słodkiego: gdyż według TCM jest to najlepszy smak do wzmocnienia środkowego ogrzewacza.
Wskazówka
Cukier powinien być zastąpiony naturalnymi środkami słodzącymi, takimi jak miód, syrop klonowy, ksylitol, sok gruszkowy, melasa z trzciny cukrowej, masło jabłkowe i słodkie, ogrzewające owoce. Popularne i idealne dla dzieci są rodzynki oraz daktyle, podawane w sposób atrakcyjny wizualnie.
Unikaj
Energetycznie zimnych, ochładzających produktów, ostrych przypraw, cukru, nadmiernej ilości produktów mlecznych tłustego pożywienia. Dieta jest najwłaściwszym sposobem leczenia dzieci, u których już występują zaburzenia (nadaktywność, alergie, bóle głowy) i jako terapia jest dobrze tolerowana. Często wystarczy tylko ograniczyć spożycie niektórych produktów oraz zmienić dietę, aby doszło do trwałej poprawy stanu zdrowia u małych pacjentów. Terapia pożywieniem jest istotna w przypadku dzieci również wtedy, gdy stosowane są inne metody leczenia.
Wiek średni
Dla ludzi w średnim wieku, ogólnie rzecz biorąc, wszystkie rodzaje pożywienia są odpowiednie. Dieta powinna być zróżnicowana i zależna od konstytucji danej osoby, pory roku i pogody. Należy przestrzegać ogólnych zasad dietetycznych
Unikaj
Niezbalansowanej diety i nadmiaru mięsa, produktów surowych, tłuszczów, produktów mlecznych, kawy.
Osoby w podeszłym wieku
Osobom starszym zaleca się spożywanie kilku mniejszych posiłków w ciągu dnia, jako że ich ogień trawienny jest słabszy a dzięki temu pożywienie może być łatwiej trawione. Dieta powinna zapobiegać niedoborowi qi i krwi. Należy wzmacniać środkowy ogrzewacz i esencję nerek.
Zalecane produkty dla osób w podeszłym wieku
Długo gotowane potrawy, kleik, jajka, ryby, gulasz, Zupy Mocy.
Unikaj
Produktów surowych smażonych, potraw tłustych, oleistych, nadmiernej ilości soli.